ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 1944:Ο ένοπλος λαός αντιμέτωπος με τους Άγγλους εισβολείς,τους υποτακτικούς τους και τα λάθη της ηγεσίας του
Σήμερα συμπληρώνονται 74 χρόνια απο εκείνη την ημέρα του 1944 που ο ελληνικός λαός μπήκε στην τελευταία ευθεία της σύγκρουσης με τους άλλοτε ‘συμμάχους‘ Άγγλους,την νεοφερμενη και άκαπνη εξόριση ‘κυβέρνηση’ του Καϊρου και φυσικά τα υποκείμενα που κατά την διάρκεια της κατοχής πρόδωσαν τους ομοεθνής τους και συνεργάστηκαν με τα στρατεύματα κατοχής.Στο παρακάτω άρθρο θα προσπαθήσω να κάνω μια νηφάλια παρουσιάση των γεγονότων που οδήγησαν σε μια δεύτερη κατοχή και εξάρτηση την Ελλάδα και άνοιξαν τον δρόμο για τον διχασμό του εμφυλίου δύο χρόνια αργότερα.
Ήταν 12 Οκτωβρίου όταν ο τελευταίος Γερμανός στρατιώτης αναχωρούσε απο την Αθήνα και τα πλήθη,είχαν ήδη βγεί στους δρόμους να πανηγυρίσουν.Ο εφιάλτης της κατοχικής νύχτας που κράτησε τρία ολόκληρα χρόνια είχε τελειώσει.Η Αθήνα ήταν ελεύθερη!!!Ο λαός γέμισε το κέντρο φωνάζωντας συνθήματα και αναρτώντας παντού ελληνικές αλλά και τις σημαίες των συμμάχων(ΕΣΣΔ,ΗΠΑ,Μ.Βρετανία).Σε γενικές γραμμές επικρατούσε κλίμα ενθουσιασμού αλλά και τάξη.Στις 18 Οκτωβρίου αποβιβάζονται στην Αττική οι συμμαχικές δυνάμεις,μαζί με την 3η ορεινή ταξιαρχία Ριμίνι και την εξόριστη 'κυβέρνηση'.Το τελευταίο αποτελούσε αποτέλεσμα συμφωνίας με το ΕΑΜ και την κυβέρνηση του βουνού στο πλαίσιο της εθνικής ενότητας και ομοψυχίας.Και πράγματι αποτελεί πολιτικό παραδοξο την στιγμή που το ΕΑΜ και ο ένοπλος βραχίωνας του ο ΕΛΑΣ κυριαρχούσαν στην Ελλάδα ακόμα και πρίν την αποχώρηση των Βρετανών,να δεχτούν να μοιραστούν την εξουσία με αυτούς που τις κρίσιμες ώρες της κατοχής,ήταν αποκομένοι απο όλα όσα συνέβαιναν στον ελληνικό λαό.Επίσης η κυβέρνηση αυτή είχε έλλειμα νομιμότητας.Δεν είχε ψηφιστεί απο τον ελληνικό λαό και αποτελούσε συνέχεια της δικτατορικής κυβέρνησης της 4ης Αυγούστου.Παρόλαυτα το ΕΑΜ και η ΠΕΕΑ(Πανελλήνια Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) που αποτελούσε την κυβέρνηση του βουνού,είχαν παραμείνει στην χώρα την περίοδο της κατοχής,επανδρώθηκαν απο αξιόλογες προσωπικότητες όλου του πολιτικού φάσματος και φυσικα η ΠΕΕΑ διέθετε νομιμότητα καθώς τα μέλη της,ήταν εκλεγμένα απο τον λαό σε συνθήκες μυστικότητας εν μέσω κατοχής τον Μαϊο του 1944.Μάλιστα είχαν ψηφίσει 1.800.000 ψηφοφόροι και για πρώτη φορά μάλιστα οι γυναίκες!Με βάση τα παραπάνω και μόνο,νομίζω πως κατρρίπτεται εύκολο ο ισχυρισμός,πως το ΕΑΜ θέλησε να καταλάβει την εξουσία ένοπλα.Αν ήθελε πολύ απλά θα το είχε κάνει και μάλιστα πολύ εύκολα.Διαθέτωντας σύμφωνα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις 100.000 ένοπλους,ήταν η απόλυτη δύναμη στην Ελλάδα.Απο τις 12 Οκτωβρίου ώς τις 18 Οκτωβρίου μπορούσε να μπεί στην Αθήνα και να εγκαταστήσει εκεί την κυβέρνηση της ΠΕΕΑ,πρίν αποβιβαστούν οι Άγγλοι και η 3η Ορεινή Ταξιαρχία.Δεν έγιναν όμως έτσι τα πράγματα και όπως αποδείχτηκε αυτό ήταν και το μεγάλο λάθος και της ΠΕΕΑ και πρώτα και κύρια της ηγεσίας του ΕΑΜ.
Ας πάμε λοιπόν στα γεγονότα.Στις 18 Οκτωβρίου αποβιβάζονται οι Εγγλέζοι στην Αθήνα.Μαζί τους φέρνουν και τον πρωθυπουργό της εξόριστης 'κυβέρνησης' τον Γιώργο Παπανδρέου.Η υποδοχή αυτού και ων 'συμμάχων' είναι πανηγυρική και μάλιστα προέρχεται κυρίως απο μέλη και οπαδούς του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ.Σχηματίζεται και επίσημα κυβέρνηση με την συμμετοχή απο πλευράς του ΕΑΜ σε αυτή με έξι υπουργούς.Όλα δείχνουν να κυλάνε ομαλά.Πρώτα και κύρια θέματα που προκείπτουν είναι η τιμωρία των δωσιλόγων και πρώτα και κύρια,των μαυραγοριτών και των ταγματασφαλιτών και η συγκρότηση εθνικού στρατού.Σημανικό ζήτημα φυσικά ήταν και το πολιτειακό,αν δηλαδή θα παρέμενε η όχι ο θεσμός της Βασιλίας στην Ελλάδα.
Τα πρώτα σύννεφα δυστυχώς δεν άργησαν να εμφανιστούν.Στις 15 Νοεμβρίου γίνεται συλλαλητήριο απο αντιεαμικές οργανώσεις στην Αθήνα.Ακολουθούν συγκρούσεις με οπαδούς και μέλη του ΕΑΜ.Κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων αυτών δολοφονούνται απο ένοπλους ακροβολιστές επτά άτομα και τραματίζονται 82.Όλα τους μέλη η φίλα προσκείμενα στο ΕΑΜ.Όπως αποδείχτηκε οι ένοχοι αποτελούνταν απο ένοπλους συνεργάτες των Γερμανών που είχαν διατηρήσει τον οπλισμό τους,αλλά και κατείχαν συγκεκριμένες θέσεις σε σημεία του κέντρου των Αθηνών.Αντί αυτό να θορυβήσει την Εαμική ηγεσία, αυτή αρκέστηκε απλά να καταγγείλει το γεγονός.
Την ίδια στιγμή η σύλληψη των δοσιλόγων που είχε προαποφασιστεί στις συμφωνίες Καζέρτας και Λιβανου,αναίτια καθυστερεί με διάφορες και μάλιστα πολλές φορές γελοίες προφάσεις.Είναι ενδεικτικό το περιστατικό της απόδρασης....720 δωσίλογων που κρατούνταν στις φυλακές συγγρού τον Νοέμβριο του 1944.
Δυνάμεις του ΕΛΑΣ Αθηνών κάτα την διάρκεια των μαχών |
Άντρες του ΕΛΑΣ σε κάποιο διάλειμμα απο τις μάχες |
Όσο περνούσε ο καιρός ο Παπανδρέου και η υπόλοιποι 'αιγυπτιώτες΄ κατόπιν υποδείξεων των Άγγλων αλλά και φυσικά απο προσωπική τους επιλογή αρχίσαν ανοιχτά να γίνονται πιο πιεστικοί απέναντι στους υπουργούς του ΕΑΜ.Αφορμή ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ.Το ΕΑΜ είχε συμφωνήσει σε αυτόν τον όρο στις συμφωνίες Καζέρτας και Λιβάνου,με την προϋπόθεση βέβαια να γίνει τό ίδιο και με τα υπόλοιπα ένοπλα σώματα και να δημιουργηθεί απο κοινού εθνοφυλακή δύναμης 40.000 ανδρών.Ο Παπανδρέου(δηλαδή οι Άγγλοι)απαιτεί διάλυση του ΕΛΑΣ,αλλά ταυτόχρονα διατήρηση του Ιερού Λόχου και της 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας.Την πρώτη Δεκεμβρίου ο Σκόμπι δίνει τελεσίγραφο στο ΕΑΜ να αφοπλιστεί ο ΕΛΑΣ ώς την 10η Δεκεμβρίου αλλιώς οι συνέπειες θα είναι ολέθριες!!!!
Μια σαφή απειλή απέναντι σε έναν μέχρι χτές συμμαχικό στρατό.Σε μια ύστατη προσπάθεια ΕΑΜ και Παπανδρέου προσπαθούν να βρούν μια συμβιβαστική λύση μπροστά στο αδιέξοδο αυτό με την διατήρηση ταυτόχρονα με την 3η Ορεινή Ταξιαρχία και μιας ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ ισοδύναμη σε άντρες και οπλισμό.Το τελευταίο ήταν ένας αρκετά έντιμος συμβιβασμός και για τις δύο πλευρές.
Την συμφωνία αυτή όμως τορπίλισαν οι Άγγλοι που ασκούσαν πιέσεις για ολική αποστράτευση του ΕΛΑΣ.Τελικά η συμφωνία πέφτει στο κενό,μαζί με αυτή και η τελευταία ευκαιρία να γλιτώσει η Ελλάδα την σύγκρουση που ακολούθησε.Οι Εαμικοί υπουργοί παραιτούνται και αποχωρούν απο την κυβέρνηση.Την ίδια στιγμή το ΕΑΜ προκηρύσει απεργία με αίτηματα κυρίως την δίκη και τιμωρία των δωσίλογων,που φαίνεται πως τυγχάνουν μια ιδιαίτερης μεταχείρισης απο τους Βρετανούς και το νέο καθεστώς.
Φτάνουμε λοιπόν στην μοιραία κυριακή.Ήταν 3 Δεκέμβρη του 1944 όταν μαζεύεται στην Αθήνα 500.000 λαός.Ήταν μια μαζική,δυναμική αλλά και ειρηνική πορεία.Όχι όμως για πολύ.Ο διοικητής των αστυνομικών αρχών Άγγελος Έβερτ δίνει εντολή να πυροβοληθούν οι διαδηλωτές.Το αποτέλεσμα ολέθριο.Νεκροί 33,τραυματίες 140.Οι περισσότεροι νεαρά αγόρια και κορίτσια.
Το ΕΑΜ ως απάντηση διοργανώνει συλλαλητήριο και πένθιμη πορεία για τους νεκρούς της προηγούμενης μέρας.Και πάλι όμως θα πυροβοληθούν απο ένοπλους πρώην ταγματασφαλίτες που είχαν λάβει θέσεις μάχης,σε διάφορα ξενοδοχεία της Αθήνας.Το ποτήρι είχε ξεχυλίσει!!!
Ο Παπανδρέου όντας τίποτα παραπάνω απο ένας πολιτικός τυχοδιώκτης,βλέποντας την κατάσταση αυτή θέλησε να παραιτηθεί υπέρ του Σοφούλη και να δημιουργηθεί εκ νέου κυβέρνηση εθνικής ενότητας.Το ΕΑΜ και ο Βρετανός πρέσβης Λήπερ αποδέχονται την πρόταση αυτή,όμως ο Τσώρτιλ έχει αλλά σχέδια:
'Πρέπει να υποχρεώσετε τον Παπανδρέου να κάνει το καθηκόν του,εαν το κάνει να τον διαβεβαιώσετε πως θα υποστηριχθεί με όλες μας τις δυνάμεις.Αν παραιτηθεί φυλακίστε τον μέχρι να συνελθεί,όταν πια θα έχουν τελειώσει οι μάχες.Θα μπορούσε το ίδιο καλά να αρρωστήσει και να μην μπορεί να τον πλησιάσει κανείς.Έχει περάσει πια ο καιρός που οποιαδήποτε ομάδα Ελλήνων πολιτικών θα μπορούσε να επηρεάσει αυτή την εξέγερση του όχλου.Η μόνη ελπίδα του Παπανδρέου είναι να βγεί απο αυτή την κατάσταση,τασσόμενος ανεπιφύλακτα στο πλευρό μας.'
Κάποια απο τα αποτελέσματα των 'συμμαχικών' βομβαρδισμών |
Είναι φανερό πως ο Βρετανικός παράγοντας είχε αρκετούς λόγους να επιθυμεί την σύγκρουση που τελικά ακολούθησε.Είναι επίσης φανερό πως οι 'συμμαχοί' μας διαρχονικά δεν μας αντιμετώπιζαν σαν έναν ευρωπαϊκό λαό,αλλά περισσότερο σαν ιθαγενείς κάποιας απο τις εξωτικές τους αποικίες της Ασίας και της Αφρικής.Και το χειρότερο όλων πως υπήρχαν και υπάρχουν ακόμα 'συμπατριώτες' μας,που με απίστευτη αναξιοπρέπεια και δουλικότητα ήταν πανέτοιμοι να υπηρετήσουν τους ξένους αυτούς επιβουλευτές απέναντι στον λαό απο τον οποίον και εκείνοι προερχόντουσαν.
Αλήθεια όμως γιατί οι Βρετανοί να επιδιώξουν το αιματοκύλισμα ενός έθνους,που ήταν ανέκαθεν σύμμαχο με αυτούς(μάλιστα την περίοδο 1940-1941 ήταν ο μοναδικός τους σύμμαχος στην Ευρώπη)και να μην πάρουν τα πράγματα μια παρόμοια τροπή με άλλες χώρες που είχαν εξίσου δυναμικό αντάρτικο κίνημα όπως η Ιταλία και η Γαλλία;Δυστυχώς δεν υπάρχουν στοιχεία για αυτό,μιας και δεν έχουν ανοίξει τα αρχεία της Μ.Βρετανίας.Για αυτό τον λόγο μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε.Μερικές απο τις οποίες είναι οι εξείς:
- Η πιο προφανής απο όλες είναι πως οι Άγγλοι δεν ήθελαν να ρισκάρουν να χάσουν μια παραδοσιακά 'δική' τους χώρα απο την σφαίρα επιρροής τους.Το Εαμικό κίνημα και φυσικά ο πυρήνας του κινήματος αυτού,που ήταν το ΚΚΕ τρόμαζε τους Βρετανούς μόνο στην σκέψη πως θα έχαναν την στρατηγικής σημασίας για αυτούς Ελλάδα.
- Για να διατηρήσουν την εξουσία τους στην Ελλάδα,έπρεπε να βρούνε δουλικά προσκείμενο σε αυτούς προσωπικό και σε καμία περίπτωση το προσωπικό αυτό δεν μπορούσε να προέρχεται απο το ΕΑΜ.Τι καλύτερο απο το να κάνουν την βρώμικη δουλειά,αυτοί που την έκαναν και το ίδιο καλά με τους Γερμανούς;Το Εαμικό κίνημα λοιπόν έπρεπε να εξαλειφθεί.
- Πολύ πιθανόν η ήττα του κινήματος και το κυνηγητό που ακολούθησε των μελών και οπαδών του,να ήταν ένα μήνυμα πρός αντίστοιχα κινήματα να κάτσουν στα αυγά τους και να μπούν εντός κάποιων ορίων ανοχής για τα συμφέροντα της Αγγλίας και φυσικά της ντόπιας άρχουσας τάξης που εκείνη στήριζε.Με λίγα λόγια όσο κυνικό και αν ακούγεται η Ελλάδα έγινε πολιτικό πειραματόζωο με σκοπό να υπάρξει παραδειγματισμός αλλά και μελέτη καταστολής ενός λαοφιλούς και μαζικού κινήματος
Γυρίζουμε πίσω στα γεγονότα.Στις 4 Δεκεμβρίου,μετά την επανάληψη της δολοφονικής μανίας των δωσιλόγων έχουμε την απαρχή της σύγκρουσης που έμεινε στην ιστορία ως 'Δεκεμβριανά'.Επί 33 μερες οι μαχητές του εφεδρικού ΕΛΑΣ Αθηνών αντιστάθηκαν ηρωικά απέναντι στα νέα στρατεύματα κατοχής και τους ντόπιους συνεργάτες τους.Απο πλευράς αριθμών και υλικού η σύγκριση και μόνο είναι καταθλιπτική.Και όμως επι 33 μέρες έδωσαν έναν αγώνα,απελπισμένο και ηρωικό.Νεαρά αγόρια και κορίτσια στην πλειοψηφία τους δεν είχαν ξαναπιάσει όπλο και όμως ζόρισαν άσχημα τους Βρετανούς εισβολείς,οι οποιοί δεν δίστασαν να βομβαρδίσουν κατοικημένες περιοχές με αποτελέσμα εκατοντάδες θανάτους αμάχων απο τους αεροπορικές τους επιθέσεις.Η συγκεκριμένη υπεροπλία στον αέρα σε μεγάλο βαθμό είχε προεξοφλίσει ίσως το αποτέλεσμα της σύγκρουσης
Τα πράγματα μπορεί να είχαν πάρει διαφορετική τροπή αν η ηγεσία του ΕΑΜ είχε στείλει στην Αθήνα τα εμπειροπόλεμα και σχετικά καλά εξοπλισμένα τμήματα του ΕΛΑΣ υπό την αρχηγία του Στέφανου Σαράφη και Άρη Βελουχιώτη.Για κάποιο μυστήριο ρόλο τους κράτησε μακρυά απο την Αθήνα.Ακόμα και σήμερα δεν έχει εξακριβωθεί για ποιό λόγο έγινε αυτό και μόνο υποθέσεις μπορούν να γίνουν,για τις οποίες ίσως αναφερθώ σε μελλοντικό μου άρθρο.Η αλήθεια είναι πως η ηγεσία του ΕΑΜ αποδείχτηκε σε κάθε περίπτωση κατώτερη των περιστάσεων.Και απόδειξη αυτού είναι η υπογραφή απο μέρους της μετά την ήττα στην μάχη των Αθηνών της συμφωνίας της Βάρκιζας.
Δεν θα σταθώ στην εξιστόριση της μάχης των Αθηνών και ούτε στο το προέκυψε.Απλά θέλω να αναδείξω κάποια πολύ σημαντικά ζητήματα απο τα γεγονότα που συνέβησαν σαν σήμερα πρίν απο 74 χρόνια.Μερικά απο αυτά είναι τα εξής:
- Όταν ένας λαός θέλει και είναι αποφασισμένος,είναι ικανός να πετύχει ακόμα και θαύματα.Φτάνει να το θέλει να είναι έτοιμος να επωμιστεί το βάρος και φυσικά να έχει μια ανάλογα αξιόλογη ηγεσία
- Γιατί σαν δεν έχει,η όλη αυτή προσπάθεια μπορεί να πάει στράφι.
- Είναι χρυσός κανόνας πως κίνημα που αγωνίστηκε και πολέμησε μόνο του κατακτητή,δεν δέχεται σε καμία περίπτωση να παραδόσει τα όπλα που μόνο του απέσπασε απο τον εχθρό και φυσικά ποτέ σε μια άκαπνη και ξενόδουλη κυβέρνηση για κανέναν λόγο και αιτία
- Σε αυτή την ευλογημένη χώρα πάντα θα υπάρχουν Λεωνίδες αλλά και πάντα θα υπάρχουν Εφιάλτες.Αυτό είναι γνωστό απο την αρχαιότητα.Το πρόβλημα είναι πως τα τελευταία χρόνια της ιστορίας μας πληθαίνουν οι δεύτεροι εις βάρος των πρώτων.Και όχι μόνο αυτό αλλά και διαιωνίζουν τα γονίδια τους.Όπως και στην επανάσταση του 1821 έτσι και με τους αντιστασιακούς του ΕΛΑΣ και στις δύο περιπτώσεις αυτοί πολέμησαν για την Ελλάδα και την αναξαρτησία της και η ανταμοιβή τους ήταν οι διώξεις,οι δολοφονίες και η περιθωριοποίηση.
- Στην περίπτωση των βετεράνων του ΕΛΑΣ τα πράγματα υπήρξαν χειρότερα.Γιατί όχι μόνο υπέστησαν όλα τα παραπάνω,αλλά και γιατί βαφτίστηκαν προδότες απο εκείνους που ήταν οι πραγματικοί προδότες τους Έθνους και αντί να τιμωρηθούν ανέλαβαν πλήθος τιμών για την 'πατριωτική' τους δράση και στελέχωσαν μαζικα τον κρατικό και φυσικά παρακρατικό μηχανισμό.
- Σε αυτά τα χώματα που ζούμε πάντα θα υπάρχουν εκείνοι που τα επιβουλεύονται.Η Ελλάδα είναι στρατηγικής σημασίας σημείο και πολύ σημαντικό για κάθε ιμπεριαλιστική δυνάμη.Για τον λόγο αυτό πάντα θα προσπαθούν να μας επιβουλευτούν και μας υποτάξουν.Και όταν δεν θα το καταφέρνουν αυτό άμεσα,θα προσπαθούν να μας διχάσουν για πετύχουν τους στόχους τους.
- Σίγουρα θα υπάρξουν αρκετοί που θα συνεργαστούν και θα εξυπηρετήσουν ξένα συμφέροντα.Τις περισσότερες περιπτώσεις είναι οι απόγονοι των ταγματασφαλιτών και μαυραγοριτών.Είναι το θέμα που προανέφερα με το DNA της προδοσίας.Αυτό δεν πρέπει να μας τρομάζει αλλά να μας επαγρυπνεί.
Σημείωση:
Ο χρωματισμός των φωτογραφιών που παρουσιάσα στο άρθρο μου έγιναν απο τον Χρήστο Καπλάνη και είναι παρμένες απο το προσωπικό του blog.
Bιβλιογραφία:
Δεκεμβριανά 1944,Η μάχη των Αθηνών,Μενέλαος Χαραλαμπίδης,εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Ο Δεκέμβρης του 1944,Βάσος Μαθιόπουλος,εκδόσεις Λιβάνη
Ο Άρης ο αρχηγός των ατακτών,Διονύσης Χαριτόπουλος,εκδόσεις ελληνικά γράμματα
Η ιστορία του ελληνικού εμφυλίου πολέμου,Γιώργος Μαργαρίτης,Τόμος Α΄,εκδόσεις Βιβλιόραμα
Ο χρωματισμός των φωτογραφιών που παρουσιάσα στο άρθρο μου έγιναν απο τον Χρήστο Καπλάνη και είναι παρμένες απο το προσωπικό του blog.
Bιβλιογραφία:
Δεκεμβριανά 1944,Η μάχη των Αθηνών,Μενέλαος Χαραλαμπίδης,εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Ο Δεκέμβρης του 1944,Βάσος Μαθιόπουλος,εκδόσεις Λιβάνη
Ο Άρης ο αρχηγός των ατακτών,Διονύσης Χαριτόπουλος,εκδόσεις ελληνικά γράμματα
Η ιστορία του ελληνικού εμφυλίου πολέμου,Γιώργος Μαργαρίτης,Τόμος Α΄,εκδόσεις Βιβλιόραμα
Πολύ καλό κείμενο, εξαιρετική ανάλυση!!
ΑπάντησηΔιαγραφήEυχαριστώ πολύ!!!Προσπάθησα να καταγράψω τα γεγονότα περισσότερο ως σχέση αιτίας και αιτιατού,τι δηλαδή οδήγησε σε εκείνη την σύρραξη,με τρόπο όσο μπορούσα περισσότερο νηφάλιο και αμερόληπτο.
Διαγραφή